BMS یا Building management system هوشمند سازی ساختمان و یا مدیریت هوشمند ساختمان؛ سخت‌افزارها و نرم‌افزارهایی است که برای مانیتورینگ و کنترل یکپارچه قسمت‌های مهم در ساختمان نصب می‌شوند. وظیفه این سیستم، پایش مداوم بخش‌های مختلف ساختمان و اعمال فرمان‌های مختلف به آن‌هاست به نحوی که عملکرد اجزاء مختلف ساختمان متعادل با یکدیگر و در شرایط بهینه و با کاهش مصارف ناخواسته و تخصیص منابع انرژی باشد.

به بیان ساده‌تر این سیستم بر کلیه فعالیت‌ها اعم از باز و بسته شدن درها، ورود و خروج افراد، سیستم‌های روشنایی، سیستم‌های تهویه مطبوع پنجره و پرده اتاق‌ها و سیستم صوتی و تصویری و غیره نظارت دارد.

 اهداف و مزایای هوشمند سازی ساختمان

• افزایش ایمنی

در شرایط بحرانی با ارسال سریع و به موقع اعلام خطر می‌توان ااز حوادث و کاهش اثرات آن جلوگیری کرد و به طور خودکار پیام اضطراری را برای بخش‌ها و اتاق‌های خانه ارسال کرد. کنترل درب ورودی و اتصال آن به دوربین‌های مدار بسته و دستگاه‌های ثبت ورود می‌تواند ایمنی سیستم را به‌طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.

• استفاده بهینه از تجهیزات و افزایش عمر مفید آن‌ها

 این سیستم علاوه بر کاهش مصرف انرژی با خاموش نمودن و کنترل آن‌ها موجب کاهش استهلاک و افزایش طول عمر دستگاه‌ها و کاهش هزینه‌ها می‌شود.

• کاهش چشمگیر هزینه‌های مربوط به نگهداری و بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی

استفاده از سیستم هوشمند ساختمان به‌طور متوسط ۲۰ درصد از مصرف انرژی و هزینه‌های جاری ساختمان را کم می‌کند.

• امکان مانیتورینگ و کنترل تمامی نقاط تحت کنترل از طریق یک PC و یا اینترنت

با توجه به یکپارچه‌سازی ساختمان، تمام تجهیزات به‌صورت هماهنگ کارکرده و امکان تداخل و بروز مشکلات ناشی از عدم هماهنگی از بین می‌رود.

• ارائه سیستم کنترلی با قابلیت برنامه‌ریزی زمانی عملکرد
• ایجاد محیطی مطلوب برای افراد حاضر در ساختمان
• عدم نیاز به پیمانکار دائمی ساختمان
• امکان گرفتن گزارش‌های آماری از تمامی تجهیزات و عملکرد آن‌ها به منظور بهینه‌سازی مصرف و عملکرد

دو روش اجرای هوشمند سازی ساختمان در پروژه‌ها

هوشمند سازی ساختمان با سیم: در این حالت برای ایجاد ارتباط با برخی از تجهیزات خانه هوشمند مانند مانیتور لمسی و دستگاه کارت‌خوان و یا ماژول پرده برقی به سیم‌هایی برای انتقال داده نیاز است؛ و برای این کار از سیم‌هایی مثل CAT5 یا CAT6 و کابل‌های شبکه استفاده می‌شود.

سیستم‌های هوشمند وایرلس: که در آن احتیاج به هیچ گونه سیم کشی ساختمان نیست.

تجهیزات هوشمند سازی ساختمان

• کنترل هوشمند تجهیزات گرمایشی و سرمایشی

کنترل تجهیزات مرکزی مانند چیلر، دیگ آبگرم، پمپ‌های سیستم، برج خنک‌کن و غیره در موتورخانه و تجهیزات محلی نیز مانند فن کوئل‌ها، کولرها و هواسازها از طریق هوشمند سازی ساختمان ممکن است. با این سیستم روشن و خاموش کردن تجهیزات مرکزی در ‌‌زمان‌های مشخص و از راه دور ممکن است. این سیستم می‌تواند دمای اتاق‌ها را با توجه به محیط به طور خودکار کنترل کند.

هوشمند سازی ساختمان

• کنترل هوشمند درب و کرکره

 به وسیله سیستم BMS می‌توان در، پنجره، پرده، سایبان و غیره را کنترل و فرمان‌های لازم را در این خصوص صادر کرد.

• کنترل هوشمند دزدگیر و اعلام حریق

 سنسورهای نصب شده در سیستم هوشمند سازی ساختمان نقش نگهبانان خانه را بازی می‌کنند. اگر هر یک از درها یا پنجره‌هایی که سنسور در آن‌ها تعبیه شده‌اند باز شود یا فعالیتی توسط سنسورهای حرکتی نصب شده تشخیص داده شود یا اگر کدهای غلط به سیستم‌های کارتی یا کدی وارد شود، سیستم تمامی این موارد را به منزله ورود افراد غیرمجاز به منزل تشخیص داده و ضمن پخش آژیر، موضوع را از طریق خط تلفن متصل به سیستم و یا از طریق ارسال SMS گزارش می‌کند.

ورود و خروج پرسنل، دوربین مدار بسته و نشتی آب و آب گرفتگی و حفاظت از برق گرفتگی را می‌توان از طریق سیستم هوشمند سازی ساختمان کنترل کرد.

سیستم اعلام حریق خانه هوشمند می‌تواند در هنگام بروز حادثه علاوه بر اعلام هشدار، روشنایی و تهویه راهروها و مسیر‌های خروج امن را فعال کند. همچنین با بستن خودکار شیر اصلی گاز و قطع آب، به‌طور هم‌زمان از طریق خط تلفن متصل به سیستم هوشمند با مراکز امدادرسانی مثل آتش‌نشانی، اورژانس و پلیس تماس گرفته و ضمن اعلام وقوع آتش‌سوزی آدرس ساختمان را هم به آن‌ها اطلاع دهد.

• کنترل روشنایی

 کنترل روشنایی شامل روشن و خاموش نمودن خودکار لامپ‌ها، تنظیم سطح نور، کاهش یا افزایش و همچنین تعیین و مشاهده وضعیت و امکان روشن و خاموش نمودن آن‌ها از راه دور و بیرون ساختمان است.

• کنترل وسایل الکتریکی

در خانه هوشمند امکان اطلاع یافتن از وضعیت کلیه وسایل الکتریکی ساختمان و کنترل آن‌ها وجود دارد.

• کنترل تردد و سیستم آیفون تصویری

 در ساختمان‌های مسکونی با سیستم هوشمند سازی ساختمان امکان دریافت تصویر مراجعه‌کننده بر روی نمایشگر و در صورت عدم حضور، ثبت تصویر به همراه زمان مراجعه وجود دارد و حتی در صورت وجود اینترنت می‌توان از راه دور با مهمان ارتباط برقرار کرد.

• کنترل هوشمند آبیاری فضای سبز و ویلا

 با سیستم هوشمند سازی ساختمان آبیاری گیاهان موجود در حیاط و یا داخل ساختمان به‌طور خودکار طبق برنامه از پیش تعیین شده انجام می‌شود.

بهترین برندهای هوشمند سازی ساختمان

تجهیزات هوشمند سازی ساختمان تحت پروتکل‌های مختلفی توسط شرکت‌های مختلفی تولید می‌شوند. برندهای HDL، DEOS، JAEGER، BUSCH، JUNG، ABB، Tis، Ibit، Gfr، BUSCH، JAEGER،AIRTEK، Fibaro، Zipato، Zoblin، Berker، Philio و… از بهترین برندها در زمینه هوشمند سازی ساختمان هستند.

انواع روش‌های هوشمند سازی ساختمان

برای هوشمند سازی ساختمان روش‌ها و پروتکل‌ها و استانداردهای متعددی مانند KNX،BACnet، Cbus، Lonworks و LON وجود دارند که از مهم‌ترین و معروف‌ترین آن‌ها Bacnet و KNX را می‌توان نام برد. این موارد در دوره‌های آموزش هوشمند سازی ساختمان در تهران به‌طور عملی آموزش داده می‌شود.

پروتکل KNX

سیستم KNX یک استاندارد جهانی کنترل هوشمند ساختمان است که از سال ۲۰۰۶ کاربرد آن بسیار افزایش پیدا کرده است. این سیستم امکان برنامه‌ریزی و یکپارچه‌سازی تجهیزات با برندهای مختلف را تحت یک نرم افزار واحد و با روشی بسیار راحت فراهم می‌کند. سیستم KNX تنها استانداردی است که باعث صرفه جویی تا ۶۰ درصد در مصرف انرژی ساختمان شده و استهلاک لوازم را به حداقل می‌رساند. شرکت‌های بسیار زیادی در جهان لوازم و محصولات هوشمند خود را بر پایه استاندارد KNX تولید کرده‌اند و این امر باعث شده که تأمین قطعات و لوازم هوشمند ساختمان راحت باشد.

استاندارد BACnet

این سیستم مخصوص ساختمان‌ها و سیستم‌های بزرگی در طیف گسترده و برای تجهیزات و لوازم از برندها و شرکت‌های مختلف است. این استاندارد در سال ۱۹۹۵ بر پایه آخرین دستاوردهای علم انتقال اطلاعات به صنعت هوشمند سازی ساختمان عرضه شد. با استفاده از سیستم هوشمند سازی ساختمان BACnet مالکین می‌توانند بهترین تکنولوژی و خدمات را بدون نگرانی از هر شرکتی که می‌خواهند انتخاب کنند و مطمئن باشند که سیستم جدید با سیستم‌های قبلی به‌راحتی سازگار می‌شود و به صورت یکپارچه کار می‌کند. همچنین می‌توانند انواع تجهیزات و کنترل کننده‌ها را تعویض کنند بدون آنکه نیازی به تعویض سیستم کنترل مرکزی باشد.

جمع‌بندی

سیستم مدیریت هوشمند ساختمان سعی دارد تا با بهره‌گیری از فناوری‌های کنترلی، مدیریت منابع یک ساختمان را بسته به نوع کاربری آن (مسکونی، اداری، تجاری و …) در دست بگیرد. هوشمند سازی سبب می‌شود تا تأثیر عواملی همچون خطای نیروی انسانی، نرخ وقایع و رخدادهای خارج از کنترل و سوانح کاهش پیدا کرده و باعث افزایش قابلیت اطمینان از عملکرد صحیح تأسیسات و تجهیزات ساختمان و بهبود امنیت عمومی ساختمان شود.